انتقال و جابجایی سیالات از جمله دغدغه های مهم بشر در طول تاریخ بوده است. پمپ ها از جمله تجهیزات مهمی هستند که می توانند کاربرد های مختلفی در این زمینه داشته باشند. مهمترین وظیفه پمپ ها، انتقال سیالاتی مانند آب، نفت، گازوئیل و غیره است. ما در این مطلب قصد داریم به تعریف پمپ و بیان انواع مختلفی از این وسیله و کاربردهای متنوع آن اشاره کنیم. پس تا پایان ما را همراهی کنید. 

پمپ چیست؟

پمپ وسیله ای است که با استفاده از نیروی ثانویه مانند برق ، فشارهوا  می تواند سیالات مختلفی از قبیل آب، نفت و غیره را از نقطه ای به نقطه دیگر انتقال دهد. قدمت اختراع این وسیله و استفاده از آن، شاید به دوران مصر باستان برگردد. نیاز شدید مردم به آب در دوران های گذشته باعث اختراع چنین وسیله ای شد تا مردم بتوانند با استفاده از آن آب مورد نیاز خود را تامین کنند. اولین مدل های پمپ بیشتر به شکل دستی بوده و تلمبه نامیده می شد. اما با پیشرفت علم و تولید برق و هوای فشرده برای انتقال و جابجایی مایعات استفاده شد. به طور کلی، وظیفه اصلی پمپ ها جذب و تخلیه مواد مورد نظر است. پمپ ها وظیفه خود را با استفاده از نیروی مکانیکی و یا الکتریکی انجام می دهند.

انواع پمپ

پمپ ها با توجه به کاربردی که دارند به دو دسته تقسیم می شوند. پمپ های دینامیکی و پمپ های جابجایی مثبت دو دسته اصلی از انواع پمپ ها هستند که هر کدام مشخصه ها و کاربرد های خاص خود را دارند که در ادامه به بیان آن ها خواهیم پرداخت.

• پمپ های جابجایی مثبت: این نوع از پمپ ها می توانند سیالات مختلف را با میزان ثابت و فشار زیاد  و قابل تنظیم جابجا  کنند. از این نوع پمپ ها در صنایع مختلف مانند نساجی، تولید لوله و اتصالات، پتروشیمی و صنایع پزشکی استفاده می شود. پمپ های جابجایی مثبت خود شامل پمپ های دورانی و پمپ های رفت و برگشتی هستند. در پمپ های دورانی انتقال سیالات از طریق حرکت چرخشی چرخ دنده ها، میل بادامک و یا پره ها انجام می شود. پمپ های دنده ای، لوب، پره ای، پیش رونده، پیش رس و اسکرو جزء پمپ های دورانی هستند. اما در پمپ های رفت و برگشتی انتقال و جابجایی سیالات به شکل دوره ای و به واسطه حرکت پیستون درون سیلندرها انجام می شود. پمپ های رفت و برگشتی شامل انواع مختلفی مانند پمپ های دیافراگمی، پمپ پیستونی و غیره می شوند و برای جابجایی انواع سیالات مایع و روغنی کاربرد دارند. 

• پمپ های دینامیکی یا جابجایی غیر مثبت: پمپ های دینامیکی شامل انواع مختلفی از پمپ ها می شوند. اولین پمپ دینامیکی که استفاده زیادی دارد، پمپ های سانتریفیوژ هستند. عملکرد این نوع از پمپ ها بسیار ساده بوده و هزینه تولید و ساخت آن ها نیز بسیار پایین است. نیروی مورد نیاز برای انتقال سیالات در این نوع پمپ ها از طریق موتور الکتریکی موجود در آن ها تولید می شود. این نیروی محرکه باعث افزایش فشار از ورودی به سمت خروجی شده و ماده سیال مورد نظر را جابجا می کند. پمپ های سانتریفیوژ شامل انواع مختلفی مانند پمپ افقی جدا شونده، پمپ مغناطیسی، پمپ خود مکش، پمپ تک مرحله ای و پمپ دوغاب می شوند. همانطور که گفتیم انواع مختلف پمپ های سانتریفیوژ از جمله پمپ های مهم و پر کاربرد در صنایع مختلف هستند. 

کاربرد پمپ ها

شاید اغلب افراد چنین تصور کنند که از پمپ ها فقط برای انتقال مایعاتی مانند آب، نفت و گازوئیل استفاده می شود. اما جالب است بدانید پمپ ها، مصارف و کاربرد های بیشتری در صنایع مختلف دارند. پمپ انتقال مایعات شناخته شده ترین و پرکاربردترین نوع پمپ است اما پمپ های دیگری هم وجود دارند. در همه مکان ها نیاز به استفاده از پمپ ها با توجه به کاربردشان ضروری است. در استخر ها، ساختمان ها و منازل برای تامین آب سرد و گرم، در سیستم تهویه مطبوع هوا، در سیستم های آتشنشانی و غیره نیاز به استفاده از انواع مختلف پمپ ها دیده می شود. 

چند اصطلاح رایج در پمپ ها

چنانچه بخواهید با پمپ ها و انواع مختلف آن ها آشنا شوید، باید برخی از واژه ها و اصطلاحات مورد استفاده در این زمینه را یاد بگیرید. در ادامه به برخی از رایج ترین اصطلاحات در زمینه پمپ ها خواهیم پرداخت.
- دبی یا آبدهی پمپ: به میزان و مقدار سیال مورد نظر که در واحد مشخصی از زمان از محلی مشخص به محل دیگر انتقال پیدا می کند، دبی پمپ گفته می شود.
- هد یا ارتفاع پمپ: پمپ ها توان مختلفی در بالا بردن مایعات و سیالات دارند. این که پمپ مورد نظرتان تا چه ارتفاعی می تواند مایعات را بالا ببرد، هد یا ارتفاع پمپ نامیده می شود.
- فشار پمپ: فشار پمپ به معنی مقدار فشار وارد شده بر هر واحد از سطح زمین بوده که از طریق ضرب مقدار ارتفاع پمپ در وزن مایع مورد نظر به دست می آید.