پمپ دیافراگمی یکی از  به صرفه ترین و ایمن ترین روشهای انتقال سیالات در مقیاس مختلف میباشد . طراحی پمپهای به گونه ای میباشد که جهت انتقال انواع سیالات مناسب میباشد از آب آشامیدنی تا انواع اسیدها و بازها و مواد نفتی  و سیالات معدنی و لعاب و سرامیک و تا مواد غذایی. در این مطلب قصد داریم شما را به طور کامل با پمپ های دیافراگمی آشنا کنیم و هر آن چه را که نیاز است در مورد این دستگاه بدانید را به شما بگوییم. تا پایان مطلب ما را همراهی کنید. 

پمپ دیافراگمی چیست؟

Air Operated Diaphragm Pump که در زبان فارسی به آن پمپ دیافراگمی می گوییم دستگاهی است که توان مکش بالایی دارد بدون اینکه نیازی به هواگیری داشته باشد. این پمپ جز انواع پمپ های جابجایی مثبت است و میکانیکال سیلی ندارد. از آن جایی که برای انتقال سیالات قابل اشتعال و اسیدی و غیره از این دستگاه استفاده می کنند، آن را به گونه ای طراحی کردند که ضد انفجار باشد. نحوه کار با پمپ دیافراگمی بسیار آسان است و بیشتر برای پمپاژ کردن گاز، مایع، روغن های خوراکی و صنعتی، انواع حلال ها، انواع اسیدها  و بازها و غیره کاربرد دارد 
پمپ های دیافراگمی انواع مختلفی دارند که شامل پمپ دیافراگمی بادی، دستی و الکتریکی می باشد. از جمله ویژگی های مثبت این دستگاه این است که مکانیزم کاری بسیار خوبی دارد و قیمت آن هم مقرون به صرفه و اقتصادی است. پمپ دیافراگمی دارای دو صفحه دیافراگم است که بسته به نوع سیالی که برای انتقال وارد آن می شود و ممکن است آتش زا یا ساده باشد، از سیستم های الکتریکی و یا محرک های پنوماتیک بادی استفاده می شود. 
انواع پمپ های دیافراگمی 
همان طور که گفتیم که پمپ های دیافراگمی به سه نوع اصلی تقسیم بندی می شوند:
• پمپ دیافراگمی که یک سمت آن دیافراگم است که می تواند انواع سیالات را پمپاژ کند و سمت دیگر آن هوا یا سیال هیدرولیک قرار دارد. انعطافی که دیافراگم دارد باعث می شود تا حجم محفظه پمپ براساس نوع سیال، افزایش یا کاهش یابد. یک جفت شیر یک طرفه هم در این دستگاه وجود دارد که مانع بازگشت سیال به داخل دستگاه و ایجاد جریان معکوس می شود. 
• نوع دیگر پمپ های دیافراگمی، مدل حجمی آن است که در آن ها محرک اصلی دیافراگم، به صورت الکتریکی مکانیکی است. این صفحه به وسیله یک موتور الکتریکی متصل به میل لنگ و یا یک گیربکس و به صورت کاملا مکانیکی، اهرم یا دسته دستگاه را به حرکت در می آورد. در این روش دیگر نیازی به دخالت انسان نیست و دیافراگم با یک عمل مکانیکی ساده منعطف شده و یک سمت دیافراگم به هوا، باز خواهد شد و سیالات مورد نظر انتقال پیدا می کنند. 
• گروه سوم از پمپ های دیافراگمی به این صورت هستند که یک یا چند دیافراگم با سیالی که باید پمپاژ شود و انتقال پیدا کند، از طرف دو سمت در تماس با یک دیگر هستند. دیافراگم با ویژگی انعطاف پذیری خود باعث تغییر حجم خواهد شد. 

پمپ های دیافراگمی برقی 

برخی از شرکت های سازنده پمپ های دیافراگمی، پمپ ها را با استفاده از محرک های بادی طراحی و تولید کرده اند. در مواقعی که تهیه هوای فشرده امکان پذیر نباشد، می توان با استفاده از پمپ های دیافراگمی که با نیروی محرک برق کار می کنند، عملیات انتقال سیالات را انجام داد. مدل های برقی پمپ های دیافراگمی معمولا راندمان کمتری نسبت به مدل های بادی دارند. 

پمپ دیافراگم فشار بالا 

پمپ های دیافراگمی به طور کلی می توانند تا 8 بار، فشار خروجی تولید کنند. برای دسترسی به فشارهای بالاتر برخی از شرکت های سازنده این پمپ ها، اقدام به ساخت پمپ هایی کردند که بتوانند با فشار بالاتر کار کنند. معمولا پمپ های دیافراگمی در حالت عادی نسبت یک به یک دارند یعنی به ازای هر 1 بار فشار ورودی هوا، 1 بار فشار خروجی دارند. اما پمپ های دیافراگم فشار بالا می توانند به ازای هر 1 باز فشار ورودی هوا، 2 بار فشار خروجی داشته باشند. به دلیل همین ویژگی نسبت 1 به 2 آن ها، بیشترین کاربرد را در سیستم های فیلتر پرس دارند. این پمپ ها را معمولا با متریال فلزی مرغوب تولید می کنند و طول عمر بالایی هم دارند. 

پمپ دیافراگمی چگونه کار می کند؟

قبل از این که در مورد نحوه عملکرد پمپ های دیافراگمی با شما صحبت کنیم بهتر است چند نکته مهم در مورد این دستگاه به شما بگوییم. یکی از رایج ترین انواع پمپ های دیافراگمی، مدل دو کاناله یا همان دو صفحه آن است. در این دستگاه دو صفحه دیافراگم و محفظه وجود دارد که این صفحات به وسیله یک میله رابط به یک دیگر متصل شده اند. این دیافراگم ها هر دو در یک جهت خطی حرکت می کنند. پمپ های بادی یک شیر توزیع هوا هم دارد که وظیفه این شیر این است که هوای فشرده را به پشت دیافراگم ها وارد کند. با تغییر هوا در پشت هر یک از این دیافراگم ها و تخلیه هوا در دیافراگم دیگر، صفحات دیافراگمی به صورت خطی جابجا می شوند و حرکت می کنند. 
نحوه عملکرد پمپ های دیافراگمی به این شکل است که با انجام عمل رفت و برگشت این صفحات به صورت پیوسته و با کاهش فشار، مایع یا گاز مورد نظر وارد مخزن پمپ می شود. سپس با افزایش فشار، سیال به بیرون پمپ منتقل شده و آن را پمپاژ می کند. 

نحوه عملکرد پمپ های دیافراگمی با شیرهای زبانه ای، توپی و سوپاپی

در پمپ های دیافراگمی شیرهای یک طرفه زبانه ای، توپی و سوپاپی وجود دارد که مدل زبانه ای آن می توانند ذرات جامد ریز را از خود عبور دهند. چون ذرات جامد تمایل دارند ته نشین شود، این شیر که در واقع همان خروجی پمپ محسوب می شود را در قسمت پایینی محفظه پمپ قرار می دهد تا سیال به همراه ذرات جامد به راحتی خارج شود. در پمپ هایی که خروجی آن پایین قرار دارد، جابجایی پمپ کاهش می یابد؛ چرا که به دلیل عدم خروج هوای داخل محفظه، انتقال سیال ویسکوز با دبی پایین و فشار بالا انجام می گیرد. اگر این جابجایی بخواهد افزایش یابد، باید دبی سیال بالا باشد و هوا هم به همراه سیال تخلیه شود. 

پمپ های دیافراگمی که شیر توپی دارند، یکی از مناسب ترین نوع پمپ ها هستند. در این دستگاه ورودی در پایین محفظه دیافراگم و خروجی هم در بالای محفظه قرار می گیرد. این طراحی سبب شده تا گازهایی که در داخل محفظه پمپ قرار دارند، به دلیل سبکی سیال به راحتی و بدون هیچ محدودیتی خارج شوند. پمپ دیافراگمی هم که از الاستومر ساخته می شود به عنوان آب بند یا مکانیکال کاربرد دارند که با توجه به نوع متریال آن می توان از این دستگاه در بازه دما و فشار گسترده بدون نیاز به روانکاری استفاده کرد.

 
پمپ های دیافراگمی چه مزایایی دارند؟

پمپ های دیافراگمی به عنوان یکی از تجهیزات انتقال سیالات مزایای زیادی دارند که در ادامه به برخی از مهم ترین این مزایا اشاره می کنیم:
• این پمپ ها یکی از بهترین دستگاه ها برای انتقالات سیالات قابل اشتعال هستند و می توانند خطر انفجار را بسیار کاهش دهند 
• پمپ های دیافراگمی مکانیکال سیل و نشتی ندارند. بنابراین با خیالی راحت می تواند انواع سیالات اسیدی و بازی و رادیواکتیوی و غیره را به وسیله این پکپ ها انتقال داد. 
• پمپ های دیافراگمی می توانند سیالاتی که سنگین هستند و ویسکوزیته بالا دارند را به راحتی و بدون دردسر پمپاژ کنند.
           قابلیت خود مکشی - DRY SUCTION HEAD
• نگهداری از آن ها آسان است و اگر دچار خرابی شوند، به راحتی می توان آن ها را با هزینه کم تعمیر کرد. 
• می توانند ابعاد و حجم های گوناگونی از سیالات را به راحتی مکش کنند. 
• قدرت مکش بسیار بالایی دارند. 
• در حین کار حرارت تولید نمی کنند؛ از این رو نیروی انسانی می تواند بدون هیچ مشکلی در نزدیکی این دستگاه ها کار کند. 
• قابلیت غوطه وری در سیالات را دارد. 
• با تغییر فشار هوای مصرفی می توان دبی و فشار پمپاژ را تنظیم و کنترل کرد و قابلیت انتقال مواد بدون هر گونه تغییر در شکل ظاهری

پمپ دیافراگمی چه کاربردی دارد؟

از پمپ های دیافراگمی در صنایع مختلفی از جمله صنایع زیر برای تخلیه مایعات از بشکه ها و مخازن می توان استفاده کرد:
• صنایع شیمیایی
• صنایع غذایی و خوراکی 
• صنایع رنگ و چسب
• صنایع نفت و گاز و پتروشیمی
• صنایع کاشی و سرامیک 

از جمله مایعات و سیالاتی که در این پمپ ها قابل پمپاژ و انتقال می باشند، موارد زیر هستند:

• انواع رنگ ها، رزین ها، چسب ها، اسید ها، حلال ها و پودرها 
• انواع روغن های خوراکی و غیر خوراکی، گریس و مواد نفتی
• انواع سس و مایعات خوراکی و نوشیدنی 
• سیالات پودری و لجن های سیلیسی