یکی از مهم ترین عملیات آماده سازی محصولات در بسیاری از صنایع همچون صنعت خودروسازی، صنعت لوازم خانگی، صنایع انواع محصولات فلزی، صنعت برق، صنایع انواع محصولات پلاستیکی، صنایع چوب، مبلمان، درب و پنجره و ... فرایند رنگ کاری است. این پروسه باید با دقت و ظرافت بالایی انجام شود تا نتایج قابل قبولی به همراه داشته باشد. خط رنگ در کارخانجات به وسیله یک سری تجهیزات و دستگاه های بخصوص و به صورت دستی یا کاملا اتوماتیک انجام می شود. حال اینکه دقیقا سیستم خط رنگ چیست و شامل چه مراحلی می شود، موضوعی است که قرار است در این مطلب به آن بپردازیم.

همه چیز درباره سیستم خط رنگ پودری

سیستم خط رنگ پودری یکی از مهم ترین سیستم ها در کارخانجات تولیدی است. محصولاتی که امروزه ما به شکل های مختلف در محیط اطرافمان می بینیم هر کدام دارای یک رنگ بخصوص هستند. این رنگ ها علاوه بر زیباسازی ابزار و محصولات، در بسیاری مواقع نقش تعیین کننده ای در معرفی هر کالا دارند. 

در واقع رنگ ها همیشه پیامی با خود به همراه دارند. به عنوان مثال؛ در یک سری موارد مانند کپسول های آتش نشانی، تابلوهای خطر و ... می توانیم از روی رنگ بندی کالا به کاربرد و هشدارهای استفاده از آن پی ببریم. 

علاوه بر این، پاشش رنگ پودری بر روی محصولات می تواند مزایای بسیار زیادی به دنبال داشته باشد که از آن جمله می توانیم به چند مورد زیر اشاره کنیم:
• افزایش خواص مثبت قطعات فلزی
• جلوگیری از زنگ زدگی محصولات
• مقاوم سازی محصولات در برابر اکسایش و خوردگی
• مقاومت محصولات در برابر واکنش های اسیدی
• افزایش مقاومت حرارتی قطعات
• ایجاد تغییراتی در نقطه ذوب و جوش قطعات فلزی
• افزایش کاربرد محصولات و ...

مراحل سیستم خط رنگ پودری چیست؟

سیستم خط رنگ پودری می تواند در تمامی صنایع برای محصولات مختلفی از جمله لوازم خانگی، لوازم و قطعات انواع خودرو، لوله‌ها و اتصالات فلزی، پروفیل های آلومینیومی، لوازم برقی، لوازم و ماشین آلات کشاورزی، تجهیزات تهویه مطبوع و ... کاربرد داشته باشد. این رنگ کاری بسته به خط تولید و شرایط هر محصول می تواند به صورت دستی یا اتوماتیک انجام شود. بنابراین سیستم خط رنگ پودری برای هر محصولی می تواند متفاوت باشد. اما اگر بخواهیم به طور کلی با مراحل انجام این کار آشنا شویم می توانیم آن را طبق لیست زیر معرفی کنیم:

1. سیستم انتقال قطعات یا کانوایر
2. سیستم شستشوی قطعات شامل؛ چربی گیری، آبکشی های گرم و سرد، فسفاتاسیون و در نهایت آبکشی های سرد
3. مرحله خشک کردن قطعات
4. مرحله پاشش رنگ پودری روی قطعات
5. مرحله پخت رنگ

بیایید ببینیم محصول مورد نظر در هر یک از این مراحل چه پروسه ای را طی می کند.

سیستم انتقال قطعات یا کانوایر

در سیستم خط رنگ پودری برای منتقل کردن قطعات مورد نظر به هر مرحله به یک دستگاه مخصوص نیاز است که این کار توسط سیستم کانوایر (Conveyor) انجام می شود. این سیستم با نیروی کشنده خود و سرعت متناسب با ظرفیت تولید از نیم متر بر دقیقه الی 10 متر بر دقیقه می تواند قطعات را از مراحل مختلف عبور دهد.

شستشوی قطعات (Pretreatment System)

همانطور که اشاره کردیم، خط شستشوی قطعات به بخش های مختلفی تقسیم می شود. این مرحله یکی از مهم ترین مراحل در سیستم خط رنگ پودری است که در آن تمامی انواع چربی و آلودگی که روی سطح قطعه وجود دارند و مانع از رنگ کاری درست آن می شوند، از بین می روند. اما بیایید این مراحل را به ترتیب بررسی کنیم:
• ابتدا مواد چربیگیری (Degreasing) که دارای خواص قلیایی است با فشار بسیار بالا توسط نازل ها (Sprinkler) روی تمام سطح قطعه پاشیده می شوند تا چربی ها و آلودگی ها از بین بروند. (زمان لازم حدود 1.5 الی 2 دقیقه)
• پس از آن با آبکشی گرم، باقیمانده چربی ها و آلودگی ها از روی قطعه پاک می شوند. (زمان لازم حدود 1 دقیقه)
• جهت اطمینان از پاکسازی کامل چربی ها و تکمیل کردن آبکشی گرم، فرایند آبکشی سرد انجام می شود. (زمان لازم حدود 1 دقیقه)
• برای افزایش مقاومت قطعه در برابر خوردگی، زنگ زدگی و رطوبت پس از شستشو، فسفاته آهن یا فسفاته روی که دارای خواص اسیدی است با دقت به تمام سطح قطعه اسپری می شود. (زمان لازم حدود 3 دقیقه)
• پس از مرحله فسفاته و یکدست کردن سطح قطعه، آخرین مرحله آبکشی سرد (طی یک یا دو مرحله) انجام می شود. (زمان لازم حدود 1 دقیقه)

خشک کردن قطعات

برای خشک کردن قطعات، یک مجموعه کوره خشک کن (Dryer Oven) در نظر گرفته می شود که دمای داخلی آن (چیزی بین 110 الی 130 درجه سانتی گراد) به وسیله یک سیستم مبدل حرارتی (Heater Box) و محظه احتراق داخل آن (Heat Exchanger) تامین و منجر به خشک شدن سطح روی قطعات شسته شده می گردد.

کابین و تجهیزات پاشش رنگ

پس از خشک شدن قطعات می بایست مرحله پاشش رنگ انجام شود. کابین های پاشش رنگ در انواع و جنس های مختلف به روش های پاشش دستی، اتوماتیک یا رباتیک هستند که در این بخش فقط به فرایند پاشش می پردازیم.

قطعات توسط سیستم کانوایر به کابین مخصوص پاشش رنگ وارد شده و رنگ پودری به وسیله گان های پاشش بر روی قطعات پاشیده می شوند، دانه های رنگ های پودری دارای خاصیت الکترواستاتیک هستند که توسط سیستم High Voltage موجود در گان های پاشش، یونیزه شده و پس از پاشش منتج به چسبندگی رنگ پودری به سطح قطعات می گردند.

در تکنولوژی های مدرن کابین های پاشش، جهت استفاده بهینه از رنگ پودری و کاهش هزینه های تولید کنندگان، سیستم های بازیافت یا Recovery رنگ پودری تعبیه گردیده که به صورت اتوماتیک و پنوماتیک دانه های رنگی که به سطح قطعات نچسبیده و در فضای داخلی و کف کابین معلق یا ریخته شده است را جمع آوری کرده و مجددا به چرخه پاشش بر می گرداند که این موضوع از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد.

کوره پخت رنگ

فرایند کوره پخت (Curing Oven) همانند کوره خشک کن می باشد با این تفاوت که ظرفیت حرارتی بیشتری نسبت به کوره خشک کن دارد (دمای کوره بین 180 تا 220 درجه سانتی گراد). پس از عملیات پاشش رنگ، قطعات توسط کانوایر وارد کوره پخت شده و رنگ روی سطح قطعات پخته شده سپس قطعات به فضای تخلیه رفته و از روی کانوایر باربرداری (Unload) گردیده و به مراحل بعدی شامل مونتاژ، بسته بندی یا غیره منتقل می شوند.